Bir Ayet:
Allah'a ortak kosanlar, kendilerinin kâfirligine bizzat kendileri sahitlik ederlerken, Allah'in mescitlerini imar etme selâhiyetleri yoktur. Onlarin bütün isleri bosa gitmistir. Ve onlar ateste ebedî kalacaklardir. Tevbe/17
Bir Hadis: Ey Allah'ın Resulü! dedik, mü'min korkak olur mu? ''Evet!'' buyurdular. Pekiyi cimri olur mu? dedik, yine: ''Evet!'' buyurdular. Biz yine: Pekiyi yalancı olur mu? diye sorduk. Bu sefer: ''Hayır!'' buyurdular. (Muvatta, Kelam 19)
Newruz, Farsçada ve Kürtçede yeni gün anlamına gelmektedir.
Bu gün başta İran olmak üzere; Afganistan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Tataristan’da Newruz, milli bayram olarak kutlanmaktadır. Bunun haricinde Balkanlardan Orta doğuya, Ortaasyadan Afrika’ya kadar bir çok ülkede Newruz milli bayram olarak kutlandığı gibi, halk kitleleri tarafından da kutlamalar yapılmaktadır.
Newruz, tarihte de pek çok devlet tarafından bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır. Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu, Osmanlı ve Anadolu’daki beylikler gibi.
Newruz, Müslümanların kullandığı Hicri Şemsi takvimin ilk günü olarak da benimsenmiştir. Mesela bu gün Hicri Şemsi takvimi kullanan İran, Newruz’u yılın ilk günü olarak kabul etmektedir. Newruz’un bu bakımdan bir başka önemi söz konusudur.
Yeri gelmişken belirtmekte fayda vardır. Bu gün Türkiye’de kullanılan takvim, Müslümanlara ait bir takvim değildir. Hıristiyanların kendi inanç ve bakış açılarını dikkate alarak kendi coğrafik şartlarına göre çıkardıkları bir takvimdir. Müslümanların kullandıkları takvim ise Hicri takvimdir. Rasulullah’ın (sav) Mekke’den Medine’ye hicreti başlangıç olarak alınmıştır. Bu da iki tanedir. Biri Kameri (Ayın dünya etrafındaki dönüşünü esas alan) takvimdir. Diğeri ise Şemsi (Dünyanın güneş etrafındaki dönüşünü esas alan) takvimdir.
Newruz’un kaynağı ve aidiyeti hakkında birbirinden farklı destanlar anlatılır.
Newruz’un kendilerine ait olduğunu söyleyen Türkler; bunu, Göktürklerin Ergenekon’dan çıkış günü olarak kabul ediyorlar ve bunu, en büyük destanları olarak görüyorlar.
Newruz’un kendilerine ait olduğunu söyleyen Farslar ise; bunu Kawa Destanına bağlamaktadırlar. Demircilik yapan Kawa, halka zulmeden diktatör Dehhak’ı öldürür ve zulmüne son verir. Böylece halk, zulümden ve esaretten kurtulur. Dehhak’ın öldürüldüğü ve halkın zulümden kurtulduğu gün, Newruz günüdür ve bayram olarak kutlanmaya başlanır. Bu destana göre Newruz, baharın habercisi ve müjdecisi olmaktan ziyade, kıyamın, zulüm ve esaretten kurtuluşun ve özgürlüğün ifadesidir. İstiklal ve kurtuluş günüdür.
Newruz’un kendilerine ait olduğunu söyleyen Kürdler de bunu Kawa Destanına bağlarlar ve Kawa’nın Fars değil, Kürd olduğunu söylerler.
Eğer baharın başlangıcını; yeryüzünün kış ölümünden sonra dirilişi, bitki ve ağaçların canlanıp yeşermeye yüz tutması, hayvanların yavrulamaya başlaması, böylelikle kışın yokluk ve sıkıntılarından kurtuluş olarak algılarsak, Newruz ister Ergenekon Destanı, ister Kawa Destanı ve isterse baharın başlangıcı ile ilişkilendirilsin, hepsinin ortak özelliği diriliş ve kurtuluş olur.
Yerküre açısından Newruz, yani 21 Mart, bahar mevsiminin ilk günüdür. Bu gün, hem kuzey kutbu ve hem de güney kutbu aynı anda gündoğumu hattında bulunurlar ve gün ışığı her iki yarım küre arasında eşit olarak paylaşılmaktadır.
Doğa açısından da Newruz, yani 21 Mart, baharın ilk günüdür. Yeryüzünün, ölümünden sonra canlanıp dirilmesinin başlangıcıdır. Ağaçların, bitkilerin, çiçeklerin yeşermeye yüz tuttuğu dönemin başlangıcıdır. Dolayısıyla insan ve hayvan, bütün canlıların besin kaynağı olan yeryüzü ambarının, kapılarını açıp Allah’ın (cc) bahşettiği nimetleri cömertçe sunacağı zamanın başlangıcıdır. Hayvanların yavruladığı bir dönemdir. Bereket döneminin başlangıcıdır. Yukarıda zikredilen bu hususlar, Newruz’u önemli kılmaktadır.
Newruz, dini bir bayram değil, milli bir bayramdır. Ancak hicri şemsi takvime göre yeni yılın ilk günü olarak kabul edilmiştir. Aynı zamanda bahar mevsiminin de ilk günüdür. İslami ölçüler dahilinde böyle bir bayramı (milli dahi olsa) İslam’ın temel esasları ile çelişmediği için kutlamakta bir beis yoktur. Çünkü İslam’ın temel ilkeleriyle çelişmediği müddetçe, Peygamber (sav) başta olmak üzere hiçbir İslam halifesi ve İslam alimi, kültür ve gelenekleri reddetmemiş, aksine ıslah ederek sürdürme yolunu tutmuştur. Newruz da böyle bir kültür ve gelenektir. Gayri İslami bir özellik taşımamaktadır. İslam alimleri tarafından reddedilmediği gibi, milli bayram olarak kutlanmasını hoş karşılamışlardır.
Sosyal açıdan kıyam ve kurtuluşu, yerküre açısından değişim ve eşit paylaşımı, doğa açısından dirilişi ve canlılar açısından bereketi ifade eden, tarihe mal olmuş, büyük milletler ve halk kitleleri tarafından benimsenip kutlanan Newruz’un, Hicri Şemsi takvime göre yeni yılda hayır ve bereketin başlangıcı olmasını, Müslümanların ve tüm mazlum halkların kurtuluşuna vesile olmasını diliyor, Nevruzunuzu kutluyorum. Allah’a emanet olun.
Newruz, Farsçada ve Kürtçede yeni gün anlamına gelmektedir.
