Kürdistan’da Zulme karşı başkaldırı, adaletsizliğe karşı tepki, köleliğe ve esarete karşı özgürlük, dinsizlik, asimilasyon ve inkara karşı kıyam ve direniş ruhu hiçbir zaman yok olmamıştır. İslam ümmetinin birliği ve bütünlüğü için İslami olmasa da İslam düşmanı olmayan yönetimlere karşı bir çok hakkından feragat eden Müslüman Kürd halkı, zulüm, adaletsizlik, asimilasyon, inkar ve dinsizlikle özdeşleşen laik-Kemalist rejime teslim olmamış ve hiçbir zaman bu rejimi benimsememiştir. Aslında bu rejim, Kürdistan’da olduğu gibi tüm Türkiye’de de Müslüman halk tarafından benimsenmemiştir.

Laik-Kemalist rejimin en belirgin iki özelliği; faşist ve İslam düşmanlığıdır. Bu iki vasfından dolayı birinci hedefi, Müslüman Kürd halkı olmuştur. Çünkü Kürdler, bu kimliklerinin yanında aynı zamanda dinine bağlı ve dini için her türlü fedakarlığı yapacak İslami bir ruha da sahiptiler.

Bilindiği gibi Atatürk ve arkadaşları cumhuriyeti kurup yönetimi eline geçirinceye kadar münafıkça davranıp Müslüman Türk ve Kürd halklarının desteğini alarak cumhuriyeti kurdu. Cumhuriyeti kurduktan ve bütün güçleri elinde topladıktan sonra gerçek yüzünü göstererek asıl hedeflerini ortaya koydu. İnkılap adı altında İslami ne varsa hepsini ortadan kaldırmaya çalıştı. Müslüman halk, gerçek yüzleri ve hedefleri ile karşı karşıya kalınca her ne kadar iş işten geçmişse de tepkisini ortaya koymaktan geri durmadı. Bu tepkiler her zaman baskı, zulüm, katliam ve toplu imha hareketleriyle bastırıldı.

Bu çerçevede Kürdistan’da en kapsamlı ve en etkili tepki rahmetli Şeyx Said önderliğinde bir kıyam ile verildi. Her ne kadar rejim Şeyx Said kıyamını büyük zulüm ve katliamlarla bastırdıysa da Müslüman Kürd halkını asimile etmek ve temel dinamiklerini ortadan kaldırmak için tenkil, tehcir hareketlerine aralıksız devam ediyordu. Ancak, rahmetli Şehid Şeyx Said’in açtığı çığır ve yaktığı kıyam meşalesi hiçbir zaman Kürdistan’da akamete uğramadı. Ondan ilham alan Müslüman Kürdler rejimin baskı ve zulümlerine karşı her fırsatta baş kaldırıyor ve politikalarına karşı direniyordu. Mutki isyanı da rejimin bu baskı ve zulümlerine karşı yapılmış yüzlerce kıyam ve başkaldırıdan biridir.

Mutki’nin çevresindeki aşiretler Şeyx Said kıyamına destek vermiş ve yeni laik-Kemalist rejime tepkilerini bu şekilde göstermişlerdi. Kıyamdan sonra da rejimin baskıcı ve adaletsiz uygulamalarına boyun eğmemişlerdi. Rejim, kıyama destek veren ve rejimin adaletsiz ve zulüm dolu uygulamalarına boyun eğmeyen bu aşiretleri te’dip ve sürgün etmek için harekat düzenlemeye karar verdi. Ordu birlikleri 26 Mayıs 1927’de bölgeyi kuşattı. Halk teslim olmayıp direnişe geçti. Direnişe Şeyx Abdurrahman, Mehmet Ali Yunus ve Zorıkli Selim gibileri önderlik ediyordu.

"Fiilen ayaklanmaya katılanların ... ilerde de zararlı olmalarını önlemek için eli silah tutanların kamilen yok edilmelerinin zorunlu olduğu...” emriyle hareket eden ordu birlikleri, yüzlerce insanı katletti. Devlet bu harekatta tam başarıya ulaşamamıştı. Ancak direnişin önderlerini şehid ettiği için ve bu önderlerin şahadetinden sonra direnişçilerin başsız kalıp dağılmalarından sonra harekat durmuştu. Rejim birlikleri yine yüzlerce insanı katletmiş, onlarca köyü yerle bir etmiş ve onlarca büyük aileyi sürgün etmişti. Bu rejimin politikasıydı.

Eğer bu rejim hala ayakta ise bu; onun halkın gönlünde yer etmesiyle ve halkın onu benimseyip kabullenmesiyle değildir. Geçmişine baktığımızda hakimiyetini hep zulüm, baskı, te’dip, tenkil ve tehcir politikalarıyla ve tamamen askeri ve emniyet tedbirleriyle sağlayabilmiştir. Bu gün dahi laik-Kemalist rejim varlığını ancak derin güçler vasıtasıyla muhafaza edebiliyor. Yakın geçmişimizde ve günümüzde dahi rejimin bu derin güçleri vasıtasıyla gerçekleştirdikleri gayri hukuki, gayri ahlaki ve gayri insani uygulamalarına hepimiz şahidiz.

Belki Şeyx Said kıyamı ve Mutki direnişi şiddetle, kanla bastırıldı ancak her zaman bu akıtılan kanlar Müslüman Kürd halkının içinde direniş ruhunu daha da güçlendirdi. Sonraki dönemlerde her ne kadar direniş ve başkaldırılar asli maksat ve mecrasından kaydırılmış ise de zulme, inkara ve asimilasyona karşı yapılmıştır ve eninde sonunda yine asli mecrasına dönecektir. Yanlış politika ve icraatlara karşı yanlış yol ve yöntemlerle bir yere varılmaz. Zulme, adaletsizliğe, inkar ve asimilasyona karşı ancak yüce rabbimizin bize gösterdiği ve eşsiz peygamberinin pratize ettiği nebevi yol ve metod ile başarı sağlanabilir. Özgürlük, hürriyet, adalet… ancak bu yolla elde edilebilir.

Selam ve dua ile….

M. Zeki GÜNEY