Sıcak yaz mevsiminin başladığı bu günlerde, çok sıcak, renkli ve çekişmeli bir seçimin arifesinde bulunan İran'ın başkenti Tahran'dayız. Siz değerli okuyucularımıza İran seçimlerini yakından izleyip seçim haberlerini yerinden sizlere iletmek için seçimin yapılacağı 12 Haziran Cuma gününe kadar İran’da olacak, seçimle ilgili gelişmeleri sizlere aktaracağız.

Dört yılda bir cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapıldığı İran’da yine bir seçim heyecanı yaşanıyor. Seçimlerde dört aday yarışıyor. Adaylardan biri dört yıldır cumhurbaşkanlığını yürüten Dr. Mahmut Ahmedinecat. Diğer adaylar, İmam Humeyni zamanında sekiz yıl başbakanlık yapan Mir Hüseyin Musevi, Hatemi’nin cumhurbaşkanlığı zamanında meclis başkanlığını yürüten Hücettü’l-İslam Mehdi Kerrubi ve uzun yıllar Devrim Muhafızlarının komutanlığını yürüten Muhsiné Rızai’dir. Ahmedinecat ve Rızai muhafazakâr kanadı temsil ederken, Musevi ve Kerrubi ise ıslahatçı kanadın adayları olarak siyaset sahnesini süslemektedirler.

Bu günlerde sıcak bir gündeme dönüşen İran seçimleri geçen dönemlerden oldukça farklılık arzediyor. Yapılan propagandalar ve halkın nabzı ölçüldüğünde seçimin Ahmedinecat ile eski başbakanlardan Musevi arasında geçmesi bekleniyor. Diğer iki adayın fazla bir varlık göstermesi beklenmiyor. Ahmedinecat’ı daha çok inkılâpçı kesim desteklerden, Ahmedinecat’ın önünü kesmek için siyasi arenaya yeniden dönen Musevi, adeta değişik kesimlerden oluşan bir koalisyonun desteğini alıyor. Ahmedinecat’ın ekonomik politikalarından hoşnut olmayan bazı muhafazakârlar Musevi’ye desteklerini açıkça ilan ettiler. Musevi’nin lehine seçimlerden çekilen eski cumhurbaşkanlarından ıslahatçı Hatemi, Musevi’nin seçim çalışmalarını destekliyor. Yine eski cumhurbaşkanlarından, aynı zamanda muzahafakar kesimin öncülerinden olan Haşimi Rafsancani de Musevi’nin destekçileri arasında. Ülkenin sermayedar ve zengin tabakası da büyük oranda Musevi’yi destekliyor. Ahmedinecat ise daha fazla dindar kesim ile ekonomik durumu iyi olmayan kesimlerin desteğini alıyor.

Ahmedinecat’ın rakibi Musevi, zengin çevrelerin desteğini aldığı için seçim kampanyalarına çok fazla para harcadığı sokak ve caddeleri süsleyen resimlerinden anlaşılıyor. Ayrıca gazetecilere uğradığınızda, sermayedarlara ait gazeteler çoğunlukta olduğundan, çoğunun manşetinde Musevi’nin propagandası rahatlıkla fark ediliyor.

Ahmedinecat’ın en fazla eleştiri aldığı konu ekonomi. Onun döneminde ekonominin kötüye gittiği ve fiyatların olabildiğince yükseldiği rakiplerinin propagandasının temelini teşkil etmektedir.

Genel durumu ifade ettikten sonra sizleri sıcak göndemden haberdar etmek istiyoruz. Dün akşam (Çarşamba) İran Televizyonunun üçüncü kanalında İran saatiyle saat 22.30'da Ahmedinecat ve Musevi karşı karşıya gelince bütün İran iki güçlü aday arasındaki münazaraya kilitlendi. Ahmedinecat, kendisine karşı üç aydır yargısız infazların yapıldığını, yalan ve iftiralara her gün yenileri eklenerek şahsının ve destekçilerinin karalandığını, bütün bunlara rağmen şahsen hakkını helal edeceğini ancak kendisine oy veren insanlara dil uzatılıp hakaretler yapıldığından, halkı temsil eden biri olarak halkın hakkından vazgeçemeyeceğini söyledi.

Münazara ateşli tartışmalara yol açtı. Musevi, Ahmedinecat hükümetinin saldırgan bir dış politika yürüttüğünü, bu politikanın ülkenin düşmanlarını arttırmaktan başka bir şeye yaramadığını ileri sürüp değişik örnekler getirdi. Ahmedinecat, kendisinden önceki hükümet dönemindeki dış politika zayıf olduğundan ülkenin sürekli saldırı tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu, hükümeti zamanında yürütülen güçlü dış politika ile düşman ülkelerinin güçlü İran karşısında saldırı politikalarını askıya almak zorunda kaldıklarını, yürüttükleri dış politika ile İran’ın dünya çapında itibarının arttığını ileri sürdü.

Uzunca süren tartışmalarda Musevi, Ahmedinecat’ın ülkeyi İmam Humeyni’nin çizgisinden uzaklaştırdığı iddiasında bulundu. Ahmedinecat, ülkenin Hatemi döneminde İmam Humeyni’nin çizgisinden uzaklaştığını, kendisinin ülkeyi yeniden İmam Humeyni’nin çizgisine getirdiğini ileri sürdü.

Genel olarak Ahmedinecat’ın performansı rakibinden daha iyiyidi. Eleştirilere mutmain edici cevaplar vermede rakibine üstünlük sağlıyordu. Musevi’nin başbakanlığı dömeniyle kendi dönemini karşılaştırıp Musevi’nin dönemindeki bazı olumsuzlukları sıraladığında, eski başbakan Musevi cevap vermede zorlanıyordu.

Tartışma konuları fazla olmasına rağmen zaman yeterli gelmediğinden konular yarım kaldığı halde bir buçuk saatlik tartışma sona erdi. Gece 24.00'te sona eren tartışmadan sonra sokaklarda hareketlilikler başladı. Saat 24.30'da dışarı çıktığımızda kavşaklar ve büyük meydanlarda trafik kilitlenmiş, bir tarafta Ahmedinecat’ın taraftarları slogan atarken, diğer tarafta Musevi’nin taraftarları sloganlarla ortalığı çınlatıyordu. Seçim şenlikleri gece saat 03’e kadar devam etti.

Bugün ise (4 Haziran) İmam Humeyni’nin vefatının 20. yıldönümü. Sizler için bu haberi yazdıktan sonra İmam Humeyni’nin hareminde (kabir) gerçekleştirilen vefat yıldönümü törenlerini izleyeceğiz. Törende İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney ile İmam Humeyni’nin torunu Hüccetü’l-İslam Hasan Humeyni'nin konuşma yapması bekleniyor.

Yarın ise (5 Haziran) İran’da İslam inkılâbının gerçekleştiği tarihten on beş yıl önce halkın Şaha karşı kıyamı üzerine ordunun yaptığı 15 Khordad katliamının yıldömünü törenleri var.

Bugünlerde İran, özellikle 10. cumhurbaşkanlığı siçiminden dolayı çok sıcak ve hareketli. Seçimi yerinde izlediğimiz Tahran’dan gelişmeleri siz değerli okuyuculara aktarmaya devam edeceğiz.

Tahran’dan hepinize sımsıcak selamlar.

Mehmet Emin ÇELİK