Kabil’in Merkez otelinin eski binasının üzerinde oturmuştum. Burası geniş bir görüş alanına sahiptir. Asansörü henüz yeni onarılmıştı. Elimde, tadının tarifi mümkün olmayan elma suyu ve masanın üzerinde de harika yeşil çay bulunmaktadır. Otelin silahlı Tacik koruması karşı tarafta giriş kapısının önünde durmaktadır. Güneşin kızıl batışı ve dumanların şehrin üzerindeki hâkimiyetiyle Kabil, ufuktan bir başka görünüyor. Bahahesar Kalesi karanlıkta ve güneşin batışının aydınlığında parıldamakta. Burası büyük eyvanlara sahiptir. Burası İngilizlerin güçlerini 1841 yılında gönderdikleri yerdir. İngilizler, Afganistan kralının bu kalede yaşamasını istiyorlardı. Büyük bir sabırla, açık ve savunmasız çölde büyük bir karargâh kurmuşlardı. Sonunda büyük bir faciayla karşılaşmışlardı.

Kabilde uçurtmalar, evlerin damlarında büyük bir ihtişamla dönmekte. Geceleri Skorsky helikopterlerinin ve Amerika’nın F 18 savaş uçaklarının yüksekten uçuşlarının sesleri odamdan duyulmaktadır. Amerika, Hamid Karzai’nin fesatçı hükümetinin defterini dürmeye çalışan isyancılarla Bush’un hesabını tesviye etmeye çalışmaktadır.

Yıllarca önce Kabil’in otuz mil kuzeyinde, teröristlere (!) karşı çok yakınlarda olan zaferden bahseden Sovyetler Birliğinin bir generali, dağlarda bize şöyle açıklamalarda bulunmuştu. Ona göre, “Bunlar Emperyalizmin “kalanlar”ıdırlar. Amerika, Suudi Arabistan ve Pakistan onlara yardım etmektedir.” Kabil Komünist radyosu bu ıstılahları çok fazla kullanıyordu.

Biraz gerilere, 2002 yılına gidiyoruz. Yani yedi yıl öncesine. Bu tarihte Amerikalı bir general, dağlarda bize açıklamalarda bulunup “Teröristlere(!) karşı zaferlerinin çok yakın olduğunu, Suudi Arabistan ve Pakistan’ın onlara yardım ettiğini” söylemişti.

Rus general, Bekram’daki Sovyet hava üssünün Ruslar için öneminin çok büyük olduğunu söylemişti. Amerikalı general ise, Behram’da bulunan Birleşmiş Milletlere ait hava üssünün Amerika için çok büyük ehemmiyete sahip olduğunu söyledi. Bu bahsettiklerim kesinlikle hayal mahsulü şeyler değil. Gerçek gelişmeler olup onların işleri gün geçtikçe kötüye gitmektedir.

Yaklaşık 29 yıl önce Afganistan Mücahitleri dağlık bölgelerin geçiş noktalarına yerleşmiş, okullarda kız-erkekli karma eğitim veren sistemin sona erdirilmesi için mücadele ediyorlardı. Bu eğitim kanunu, Afganistan’daki Komünist yönetim tarafından tasvip edilmişti. Onlar bu iş için okulları yakmışlardı. Celalabad şehrinin yakınlarında, canlı canlı yaktıkları bir okul müdürüyle eşinin cesetlerini görmüştüm.

Bugün Taliban, okullarda kız-erkekli karma eğitim sistemine karşı mücadele etmektedir. Okulları ateşe vermekte, öğretmenleri idam etmektedirler.

Sovyetler birliğinin askerlerinin kayıpları artınca, ordu komutanları Afganistan Milli Ordusunun kahramanlıklarının artmaya başladığından bahsetmeye başladılar. Oysa Mücahitler Afganistan Milli Ordusuna nüfuz etmişlerdi. Başkent’in girişlerinde gerillalarla çarpışmaları için Moskova tarafından bu orduya yeni tanklar verilmiş yeni taburlar eğitime tabi tutulmuştu.

Zamanı tekrar ileri götürüyoruz. Amerika ve İngiltere güçlerinin kayıpları çoğalınca, bu iki ülkenin ordu komutanları Afganistan Milli ordusunun büyük kahramanlıklar gösterdiğinden söz etmeye başladılar. Afganistan Milli ordusuna her ne kadar Taliban güçleri nüfuz etmişlerse de, Amerika ve Nato’nun diğer üyeleri bu orduya yeni silahlar verdiler. Başkentin çevresini gerillalara karşı savunmaları için ordunun yeni taburları eğitime tabi tutulmaktadır.

Ocak 1980 yılında Kabil’den Kandahar’a otobüsle gidebiliyordum. Yedi yıl sonra bu iki şehir arasındaki yol tahrip edilmiş ve Mücahit grupların pusugahı haline gelmişti. Kabil’den Kandahar’a gitmek için tek emniyetli yol hava yolu idi.

Amerika askerlerinin Afganistan’a girdiği 2001 yılında Kabil’den Kandahar’a otobüsle gidebiliyordum. Ama şimdi, yani yedi yıl sonra, Bush’un emriyle onarılan Kabil-Kandahar yolu çöl kumlarının altında kalarak kapanmış, Taliban’ın pusugahı haline gelmiş. Bugün Kabil’den Kandahar’a gitmek için tek emin yol hava yoludur.

1980 yılı boyunca Sovyetler Birliği güçleri ve Afganistan milli ordusu bazı şehir ve köylerin kontrolünü elinde bulunduruyordu. Bu ülkenin bölgelerinin çoğu elden çıkmıştı. Bugün Amirakalılar, müttefikleri ve Afganistan Milli ordusu birçok şehir ve köyün kontrolünü elinde bulundurmaktadır. Ancak Kuzey bölgesinin yarısı kaybedilmiş durumda.

Ruslar, Mücahitlerle savaşmaları için Afganistan’a gizlice dokuz bin yeni asker göndermişlerdi. Bu yeni askerler Afganistan’da bulunan 115 bin askere ek olarak gönderiliyorlardı. Bugünlerde Amerikalılar, Afganistan’da bulunan 55 bin askere katılıp Talibanla savaşmaları için bu ülkeye yedi bin yeni asker daha gönderdiler.

1980 yılında eski kitapları satın almak için gizlice caddelere çıkardım. Pakistan’da gayr-ı kanuni olarak bastırılan İngiltere imparatorluğunun komutanlarının hatıralarını satın almaya çalışırdım.  Sürücüm, başıboş Ruslar’ın beni yakalamamaları için oldukça fazla dikkatli davranıyordu. Bir hafta önce gizlice uğradığım Kabil’deki bir kitapçıda, Pakistan’da izinsiz olarak basılan aynı eski kitaplar bulunuyordu. Başıboş Amerikalı ve İngiliz askerlerinin beni yakalamamaları için oldukça fazla dikkatli davranan sürücüm etrafa kaygıyla bakıyordu.

Kitapların içerisinde Stefan Tend’in Afganistan ile ilgili bir kitabına rastlıyorum. Kitabın adı, Afganistan Askeri Tarihi idi. Bu kitap, Büyük İskender’den Taliban’ın düşüşüne kadarki tarihi anlatıyordu. Otele dönüp bu kitabı, odamdaki zayıf ışığın altında okuyorum. Bu kitapta şunlar yazılıydı: “1840 yılında, Pakistan’ın Karaçi kentinden Hayber geçidine, oradan Celalabad’a, oradan da Kabil’e ulaşan İngilizlerin sevkiyat yolu Afgan savaşçıları tarafından tehlikeye sokuldu. Bu işe öfkelenen İngiliz komutanlar, hayati ihtiyaç duydukları Peşaver’den uzanan sevkiyat yoluna söverek saldırıda bulundular.

Sırt çantamdan Le Mond Gazetesinin son sayılarından birini çıkarttım. Nato’nun sevkiyat yolunun Pakistan’ın Karaçi şehrinden, Hayber geçidinden ve Celalabad’dan Kabil’e uzandığını yazmaktaydı. Böylece, Talibanın Amerika müttefiklerine akaryakıt ve gıda maddesi taşıyan kervanlara saldırı mahallinin alametleri tayin edilmiş durumda.

Pakistan baskısı bu kitabın diğer sayfalarında, 1880 yılında Kandahar’da Britanya güçleri komutanı general Roberts şöyle diyordu: “Afganistan’dan korkmamız için hiçbir delil yok. Yapacağımız en iyi iş bu ülkeyi kendi kendine terk etmemizdir. Kesinlikle doğru söylediğimize inanıyorum. Afganlılar bizi ne kadar az görürlerse bizden daha az nefret edecekler.”

Amerikalıların, İngilizlerin, Kanadalıların ve Nato’nun diğer fertlerinin dikkatine: Lütfen Roberts’in sözlerini okuyun. Lütfen tarihi okuyun.

Yazan: Robert Fisk

Kaynak: Risalet Gazetesi

Çeviren: Süleyman Güneş