3. BLM
ALE HAYATI
ehid Rehber Hseyin Veliolu; daha niversite rencisiyken, 18 Mays 1978
tarihinde evlenmi, bu evlilii 20. 11. 1978 itibariyle resmi kaytlara
gemitir. Bu evlilik hayat boyunca 7 erkek, 4 kz olmak zere toplam 11 ocuu
olmutur.
ehid Rehber, enerjisinin ve zamannn ounu Cemaat ve Cemaatsel ilere
ayrdndan, oluk ocuuna yeterince zaman ayramad ve istedii gibi
ilgilenemedi. Cemaatsel almalarn younluk kazand, zellikle de
atmalarn yaand ilk dnemde evinden ve ailesinden uzun zaman
aralklarnda uzak kald. Evinde kald dnemlerde veya ailesini kendisinin
kald eve getirdiinde de yannda srekli be–on arkada olur ve onlarla dava
ilerini grrd. Haremlik–selamln titizlikle uyguland ve davayla ilgili
youn ilerin grld evde aile bireyleri ayr ortamda bulunur,
gelen–gidenlerin bulunduu ortama girmezdi. Bu yzden bu dnemlerde bile bazen
gn boyunca ocuklarn grmedii olurdu. Bununla birlikte, uzun sreli
misafirlik yaanmasna ve kalabalk olunmasna ramen, ailesi evde kalan
arkadalarn btn hizmetini grr ve ehid Rehber’e yakr bir ev sahiplii
sergilerdi.
Bylesi bir mcadele yaants ierisinde ehid Rehber ocuklarn okula
gnderemedi. ki byk erkek ocuundan biri Ortaokul iki, dieri de Ortaokul
birinci snfa kadar okudu ancak okuldan alndlar. Dierleri ise okuyamadlar.
Bundan dolay okul yana gelmi olan ocuklarna, ortam msait olduu
dnemlerde ev ortamnda ders verilirdi. nk ocuklarn okuyamamalarna
hayflanr ve ok zlrd. Bu nedenle bir retmen arkada, ocuklarna ders
verme grevini stlendi. Yalarna gre, okullarda verilen derslerin aynsn ve
aynen okullardaki dzen gibi onlara ders vermeye balad. Okuma–yazma ve basit
fen konular gibi. Bununla birlikte, Kur’an’ Kerim, akaid, ilmihal ve yalarna
uygun den slami ilimleri de veriyordu. Anneleri, yalar 6 ile 10 arasnda
deien ocuklarn elbiselerini sabah giydirir ve misafirlerin kald tarafa
gnderirdi. ocuklar, onlar iin hazrlanan bir odaya alnr ve derse
balanrd. Aynen okulda olduu gibi bir kara tahtalar da vard, dersler aras
teneffs yaplyordu, ayrca bilgisayarda hepsinin adna okul karneleri gibi
karneler karlp dnem sonunda onlara veriliyordu. ehid Rehber de bundan
dolay seviniyor ve memnuniyetini ifade ederek ders veren retmen arkadaa
teekkr ediyor ve bolca dua ediyordu. Bununla birlikte; benzer durumda olan
arkadalara da ska tembih eder, ocuklarn zerinde durmalarn ve eitimsiz
kalmalarna msaade etmemelerini sylerdi.
ehid Rehber, iinde bulunduu artlar ve Cemaatsel iler nedeniyle
ana–babasndan, kardelerinden ve akrabalarndan ise tamamen uzak kalmt. Tek
tarafl malumat alma ve dolaysyla durumlarndan haberdar olma dnda onlarla
fiili ilikisi kesilmiti. Onlar ve zellikle de annesini grmeyi ok
arzuluyordu ancak fark edilir ve kendisiyle birlikte Cemaat zarar grr
endiesiyle bundan imtina ediyordu. Bu durumundan dolay hanmnn da
akrabalaryla ilikisi kalmamt.
M.G. adl Cemaat mensubu unlar ifade etmektedir: “ehid Rehber’in aile
bireylerine ve zellikle annesine kar muhabbeti oktu. Bir gn bana unlar
syledi: ‘Artk onlar gremiyorum. Sen Batman’a git, onlarla gr,
durumlarn ren ve bana getir.‘ Ben de gittim, annesi ve abesi ile
grtm. Onlar da o kadar sevindiler ki ska bana sarlp senden Hseyin’in
kokusu geliyor diyorlard.
Bir seferinde de bana unlar syledi: ‘Yaadm kye git, o evreleri
kameraya al, getir.’ Gittim, kameraya aldm ve getirdim. Seyredince ok
seviniyordu.”
ehid Rehber’de belirgin bir ocuk sevgisi vard. ocuklar ok sever, kald
evin ocuklarn boynuna ve srtna alr, onlarla oynar ve akalard. Kendi
ocuklaryla da oynar, onlara taklr, szl akalar yapar, onlar konuturur ve
glp rahatlard. Mcahit adndaki ocuuna ok taklr, ona byk aabeyinin
(Hac Nuri) adyla hitap eder, sever ve bu ekilde bir yandan da aabeyine olan
zlemini bir nebze giderirdi. ocuklar arasnda fark gzetmez, kz veya erkek
olmalarna bakmakszn hepsine ilgi gsterir, kimseye bir ayrcalk tanmaz ve
hepsini severdi.
ehid Rehber, ailesi ile beraber kald dnemlerde, grt arkadalar
evinde gnlerce arlar, ailesi de o arkadalarn tm hizmetlerini grr,
yemeklerini yapard. Mesela; Mardin’de kald srede, katl bir evde iki
yldan fazla kaldlar. Orada srekli on, on be arkada kalyordu. Ailesi
dzenli bir ekilde, kalan arkadalarn yemeini yapp aa gnderirdi.
ehid Rehber, Batman’da kald sre ve Diyarbakr’da kald ilk dnemlerde,
henz rejimin dikkatini zerine ekmemi ve gizlenme gerei duymamt.
Dolaysyla bu dnemlerde ailesiyle birlikte kalyordu. Diyarbakr’a gelip
yerletii ilk yllarda ailesini Batman’da brakmt ancak srekli gidip
geliyordu, tabiri caiz ise bir aya Batman’da dieri Diyarbakr’dayd. Silahl
atmalarn yaanmasndan sonra evini gizleyerek Diyarbakr’da bir mddet daha
kalm, ardndan Mardin’e gidip yerlemiti. Bu dnemlerde de ailesiyle birlikte
kalyordu. Diyarbakr’dan ktktan sonra, yerinin bilinmemesi, takibata
uramamas ve bunlardan dolay herhangi bir gvenlik sorunu olumasn diye
ehadetinden bir yl ncesine kadar, ailesini de gittii yerlere gtrm,
onlar gzlerden uzak ve gizli tutmaya almt. Son bir ylda ise ailesi
yannda deildi.
4. BLM
CEMAATN KURULUUNDAN NCEK MCADELE HAYATI
1960’larda balayan tercme hareketleri fetret denilebilecek dnemdeki Trkiyeli
Mslmanlarn slami uyana ve silkiniine sebep olmutu. Ancak Mslmanlar
henz slami hareket konusunda ok gerideydiler. Bu tercme hareketiyle youn
fikri tartmalar balamakla beraber, birok konu net olarak aralarnda yer
etmemiti. O zaman blgenin Batman, Tatvan ve Kahta (Her de o zaman ileydi)
ilelerinde hem kemiyet ve hem de fikri younluk dier yerlere gre fazlayd. Bu
yer, adeta blgenin slami fikir merkezleri durumundayd.
kan her yeni kitap bir mddet gndem olmakta ve fikri mzakere ve tartmalara
kaynaklk etmekteydi.
Evlerde ve zellikle de ayhanelerde, hemen hemen her gn bir araya gelinir;
okunan kitaplarn ierii gndem edilir, iinde bulunulan artlar, rejimin
uygulamalar ve Mslmanlarn genel durumu dikkate alnarak camiler drar
mescidi midir, camilerdeki imamlarn arkasnda namaz klnr m, toplum cahili
bir toplum mudur, eer byleyse bu toplumda kesilen etler yenir mi, Cuma namaz
klnr m, devlet dairelerinde grev alnr m, askere gidilir mi…. . vs gibi
konular etrafnda siyasi tartmalarda bulunulurdu. Hatta ayn ayhanede bazen
drt grup birbirlerinden ayr olarak toplanr ve bu erevede tartma ve
sohbetlerde bulunurlard. Bunun neticesi olarak, toplumu tmden slam d grme
ve tekfircilik anlay da pek ok kiide yer etmeye balamt.
ehid Rehber, birok Mslman tarafndan yaplan ve neticesiz kalan pek ok
Cemaat giriimi konusunda mustaripti. O dnemden bahsederken yle diyordu:
“3–5 kii bir akam bir evde toplanr, Mslmanlarn Cemaat olmalar
gerektiinden yola karak bir Cemaat kurmaya karar verilirdi. Cemaatin isminden
balanarak, lideri, bayra, tz belirlenmeye balanrd. Bu arada bunlardan
biri zerinde anlama salanamaynca tartma kar ve ayn akam Cemaat sona
ererdi. Ya da her konuda anlama salanr ancak sabah olunca her ey
unutulurdu.”
Tartmalar sadece Mslmanlar arasnda yaanmyordu. En az o younlukta,
Mslmanlar ile solcular arasnda da yaanyordu. Birbirlerini tanyanlar, daha
nce arkada, akraba veya dost olanlar ev ortamlarnda ve zellikle de ayhane
ortamnda yan yana gelir ve kendi inanlarn savunarak kar taraf ikna etmeye
veya malup etmeye alrd. Mslmanlar, inandklar tebli grevlerini
yaparak tandklar solcular slam’a davet ederken, solcular da kurtulu yolu
olarak belledikleri sosyalizmi ve bunun temelinde yatan materyalist felsefesini
anlatarak onlar ikna etmeye ve slam inancndan vazgeirmeye alrd. Bu
tartmalar neticesinde pek ok kavgalar da yaanmaktayd. Bu fikri
tartmalarn birouna ehid Rehber de itirak etmiti.
Btn bu tartmalarn yaand ortamda bulunmasna ramen ehid Rehber,
arla kamam, bu yndeki oluumlara scak bakmam, aksine mutedil ve
vasat bir izgi benimsemiti. Mslmanlar arasnda tartma ve tecrit yerine,
alma ve sahiplenerek slah etme yolunu semiti.
ehid Rehber, Ankara’da kald dnemde slami faaliyetlerde bulunuyordu. Ayn
zamanda Batman ile olan ilikisi de canl olduundan, srekli gider gelirdi,
tabiri caiz ise bir aya Ankara’da teki Batman’dayd.
Batman’da slami kesim MTTB bnyesinde bir araya gelmiti. O dnemde blgede
slami kesimin toplanp bir araya geldii ve bnyesinde faaliyet yrtt yer
MTTB idi. Legal bir yapyd ve legal olarak faaliyet yrtmekteydi. Dernee
gider gelir, fikri sohbetlerde ve mzakerelerde bulunurlard. Dernek onlar iin
bir buluma ve kaynama yeriydi. ehid Rehber de arada bir Batman’a gider, bu
ortamlarda bulunur, sohbetlerine itirak eder ve faaliyetlerine katlrd.
Okulun tatil olduu zamanlarda oraya gider, zamannn ounu genlerle geirir,
onlarla ilgilenirdi. Genlere fazla ilgi gsterirdi. Bu nedenle Batman ve yakn
evresindeki Mslmanlar arasnda tannan, aktiflii ve girikenliiyle n plana
kan biriydi.
70’i yllarn son eyreine gelindiinde, Batman ve Diyarbakr bata olmak zere
blge, solcularn yksek sesle fikirlerini dile getirdikleri ve Mslmanlara her
ynden bask kurup onlar sindirmeye altklar bir sreci yayordu. Solculuk
o dnemde blgede revatayd. nk sol ideoloji, halklarn kurtulu yolu olarak
lanse ediliyor, gen kuan nemli bir kesimi de bu gzle bakyordu. Solun
btn fraksiyonlar bir yandan kendi aralarnda atyor, dier yandan da
Mslmanlara nefes aldrmyorlard. Gen kuak arasnda namaz bile yasakl hale
gelmiti. Bu hal, Mslmanlar bir araya getirmiti. zellikle Batman, halk
arasndaki deyimiyle eriatlar ve Komnistler diye iki kutba ayrlmt.
Devam edecek…